De Algemene Verordening Gegevensbescherming

Een belangrijke wet voor iedereen die in het jeugdveld werkt is de Algemene Verordening Gegevensbescherming (AVG). In het onderwijs en in andere voorzieningen voor kinderen en jongeren gaat het bijna altijd om gevoelige persoonlijke informatie over het kind of gezin. De AVG is daarvoor een belangrijke basis.

Wat zijn persoonsgegevens?

Persoonsgegevens zijn alle gegevens met informatie over een persoon waardoor die persoon identificeerbaar is. Daaronder vallen ook bijzondere persoonsgegevens zoals etnische afkomst, seksuele oriëntatie, politieke gezindheid, gezondheid, religie, vakbondslidmaatschap, genetische en biometrische kenmerken. Bij gegevensuitwisseling tussen onderwijs en jeugdhulp gaat het vaak om gezondheidsgegevens in brede zin, dus ook over gedrag en gezinsfactoren. Deze gegevens mogen alleen verwerkt worden als een wet dat verplicht of mogelijk maakt. Dat is bij passend onderwijs of hulpverlening het geval. Gegevens mogen ook verwerkt worden als de betrokkenen daarvoor toestemming geven. Wie gezondheidsgegevens verwerkt, heeft een geheimhoudingsplicht. Hulpverleners hebben die plicht al op grond van hun beroep.

Wat is het ‘verwerken’ van persoonsgegevens?

Onder het verwerken van persoonsgegevens valt alles wat je mondeling of schriftelijk doet met informatie over een persoon, zoals bespreken, uitwisselen, registreren, opslaan, doorsturen, mailen en doorvertellen. Basiseisen voor het verwerken van persoonsgegevens zijn:

Doelbinding

Een ‘welbepaald, uitdrukkelijk omschreven en gerechtvaardigd doel’ is noodzakelijk. Bij multidisciplinaire samenwerking is dat bijvoorbeeld het bevorderen van een gezonde en ononderbroken ontwikkeling van de jongere. Dit doel moet ook in elk individueel contact duidelijk geformuleerd worden.

Grondslag

Er moet een basis zijn voor het uitwisselen van gegevens. Dat kan zijn: toestemming, wettelijke plicht, bescherming vitaal belang, uitvoering van een overeenkomst, algemeen belang en gerechtvaardigd belang. In de samenwerking van scholen met jeugdhulp is de grondslag bijna altijd ‘toestemming’.

Toestemming

Met het uitgangspunt ‘praten mét en niet praten óver’ kunnen veel moeilijkheden rond privacy en toestemming voorkomen worden.

Dossier: wat zijn de rechten en plichten?

Het hulpverleningsdossier is bedoeld om bij te dragen aan goede zorg. Maar misverstanden en onduidelijkheden over wat er wel en niet in een dossier thuishoort en wie het mag inzien, kunnen die goede zorg ook in de weg staan. Veel jongeren, ouders en professionals hebben vragen over het dossier. Wat moet er in een dossier staan? Van wie is het dossier en wie mag het inzien? Om deze vragen te beantwoorden, hebben de Samenwerkende beroepsverenigingen een uitgebreide wegwijzer externe link gemaakt over de rechten en plichten rondom het dossier in het jeugddomein.

Gegevensuitwisseling

Het NJi heeft twee handreikingen opgesteld over gegevensuitwisseling tussen scholen en externe partners:

• In de uitgebreide Handreiking Gegevensuitwisseling staan de wettelijke achtergronden en praktische tips en informatie over hoe om te gaan met privacy en wat wel en niet mag binnen de kaders van de wet.
• In de samenvatting voor professionals in onderwijs en jeugdhulp staan de belangrijkste basisregels rond privacy voor het dagelijks samenwerken in de praktijk.